Bu fotoğrafı, Cerrahpaşa’da gezerken çekmiştim aylar önce. Nazperver Kalfa Sıbyan Mektebi, III. Selim’in (1789–1807) kalfası Nazperver Kadın tarafından vakfedilmiş (1792).
Sıbyan mektebi ve hazireden (mezarlık) oluşan bu küçük külliye, günümüze kadar iyi durumda kalabilmiş nadir Osmanlı sıbyan mektebi örneklerinden.
Dikdörtgen planlı, iki katlı mektebin ön cephesine güzel bir barok çeşme ilave edilmiş. Mektebin cephesinin büyük bir bölümünü kaplayan çeşmenin üzerinde, devrinde oldukça meşhur olduğu bilinen divan şairi Sururi Osman Efendi’nin bir kitâbesi bulunuyor.
“Nazperver” (nazsever) de pek güzel bir kadın ismiymiş bu arada!
Nazperver Kalfa Çeşmesi Kitâbesi
Menba-ı cûy-bâr-ı ihsândır
Meşreb-i şeh Selîm-i mülk-ârâ
“Devletin süsü Sultan Selim, cömertlik akarsuyunun menbaıdır.“
Böyle İskender-i zamâna delîl
Hızrı eyler murâdına Mevlâ
“Zamanın İskender’ine delil, Allah’ın, Hz. Hızır’ı muradına (onun vesilesiyle) erdirmesidir.“
Cârî oldukça çeşme-sâr-ı hayât
Zatı nûş eylesin zülâl-i bekâ
“Hayat pınarı aktıkça zatı, ebediyet suyu içsin.“
Nâz-perver Afîfe kim oldur
Sâbıkâ dâdı-yı şeh-i vâlâ
“O yüce padişahın dadısı Nazperver Afife’dir.“
Kıldı Kassâblar yolun tathîr
Edip âb-ı inâyetin icrâ
“İnayet suyunu akıtarak Kasaplar Yolu’nu temizledi.“
Ey Sürûrî dedim iki târîh
Katre-efşân olunca feyz-i Hudâ
“Ey Süruri, Allah’ın feyzi damlalar saçtıkça iki tarih dedim:“
Ayn-ı lutf-ı Hazînedâr Usta
Oldu dil-teşneye neşât-efzâ
“Hazinedar Usta’nın cömertliğinin çeşmesi susamışlara mutluluk verdi.“
Kitâbe metni ve çevirisi:
Kitabelerin Kitabı Fatih / Fatih İlçesi Türk-İslam Devri Kitabeler Envanteri
Doç. Dr. Mehmet SAMSAKÇI, Doç. Dr. Murat Ali KARAVELİOĞLU
Nazperver Kalfa Sıbyan Mektebi – 1930’lar
